Radioterapia
Zobacz film „Radioterapia w raku płuca”
Prof. Kowalski
W przypadku miejscowo zaawansowanego raka niedrobnokomórkowego płuca, jeżeli wielkość guza i zmian węzłowych umożliwia bezpieczne przeprowadzenie radioterapii, możliwe jest połączenie chemioterapii z napromienianiem.
W wybranych sytuacjach klinicznych napromienianie możemy rozpoczynać w dniu podania pierwszego cyklu chemioterapii (leczenie skojarzone jednoczasowe). Wówczas w chwili rozpoczęcia chemioterapii rozpoczynamy również napromienianie, które odbywa się 1 raz dziennie, od poniedziałku do piątku, z przerwą w sobotę i niedzielę. W trakcie radioterapii po 3 tygodniach w terminie 2 cyklu chemioterapii podawany jest kolejny – ostatni cykl leczenia.
W przypadku leczenia sekwencyjnego leczenie rozpoczynamy od chemioterapii i po 2-3 cyklach chemioterapii rozpoczynamy radioterapię. Okres radioterapii w trakcie leczenia skojarzonego wynosi od 4 do 7 tygodni, w zależności od schematu napromieniania i protokołów napromieniania stosowanych w danym ośrodku.
W niektórych przypadkach, gdy nie jest możliwe zastosowanie chemioterapii, chory jest kwalifikowany do napromieniania jako samodzielnej metody leczenia. Niekiedy u chorych poddawanych radioterapii obserwuje się działania niepożądane leczenia.
Jak się przygotować do radioterapii
Chemioterapia może być prowadzone zarówno w czasie pobytu w szpitalu, jak i w trybie ambulatoryjnym (jedynie pobyt dzienny). Do szpitala a także do Oddziału Dziennej Chemioterapii należy zabierać ze sobą całą dotychczasową dokumentację medyczną obejmującą:
Wszystkie istotne dokumenty z dotychczasowego leczenia zostaną skserowane i dołączone do potrzebnej szpitalowi Historii Choroby Pacjenta. Brakujące nadania zostaną wykonane w szpitalu.
Dla lekarza prowadzącego należy przygotować pełną listę przyjmowanych leków oraz dodatkowych preparatów (suplementy diety, produkty homeopatyczne). Wszelkie potrzebne środki farmakologiczne muszą być kontrolowane przez lekarza. Podczas pobytu w szpitalu żadnych tabletek nie wolno brać na własną rękę.
Jeżeli chemioterapia będzie prowadzone w czasie kilkudniowego pobytu
w szpitalu, należy wziąć ze sobą dowód osobisty lub legitymację rencisty/emeryta (w razie ich braku – paszport, w wielu miejscach chorzy otrzymują też specjale karty identyfikacyjne). Ponadto przydatne mogą okazać się kapcie, szczoteczka do zębów i pasta, krem, dezodorant, ręczniki, szlafrok oraz piżama lub koszula nocna. W trakcie pobytu w szpitalu warto mieć ze sobą także ładowarkę do telefonu komórkowego oraz wodę mineralną. Biżuterię oraz inne wartościowe rzeczy należy pozostawić w domu.
W czasie chemioterapii prowadzonej w trybie ambulatoryjnym chory pozostaje w codziennym ubraniu, nie ma potrzeby przebierać się w piżamę, jednak ubiór powinien być wygodny.
Możliwe skutki uboczne
Napromienianie na obszar klatki piersiowej powoduje najczęściej dolegliwości bólowe ze strony przełyku i zmiany skórne w obszarze napromienianym. Rzadziej powikłania dotyczą płuc, serca, kości i rdzenia kręgowego. Jakie powikłania i skutki uboczne w poszczególnych lokalizacjach może nieść za sobą radioterapia? Dowiedz się czytając dalej.
Przełyk
Napromienianie może spowodować trudności w przełykaniu, a także ból i pieczenie w przełyku. Zwykle objaw ten pojawia się w 2-3 tygodniu leczenia i może w różnym nasileniu utrzymywać się do kilku tygodni po jego zakończeniu. Leczenie polega na podawaniu leków osłonowych, przeciwbólowych, czasami modyfikacji diety na rozdrobnioną lub płynną. Należy dużo pić napojów obojętnych, niezbyt słodkich minimalnie 1,5-2 litry dziennie.
Płuca
Pod koniec leczenia i do około 3 miesięcy po jego zakończeniu można zaobserwować objawy suchego kaszlu, zmęczenia, pogorszenia wydolności oddechowej. Są one związane
z popromiennym uszkodzeniem płuc. Jeśli pojawi się gorączka, męczący kaszel lub nasilenie się duszności, należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym, gdyż objawy te mogą świadczyć o rozwijającym się popromiennym zapaleniu płuc.
Skóra
W miejscu wejścia wiązek napromieniania może powstać zaczerwienienie, a następnie przebarwienie skóry. Może to powodować przejściowe swędzenie przechodzące w poczucie wysuszenia skóry. Bardzo rzadko zmiany te mogą być bolesne. W trakcie radioterapii należy normalnie się myć oraz nosić przewiewną bieliznę, aby unikać nadmiernego pocenia i wtórnego zakażenia zmian. Obszar poddany radioterapii NIGDY nie powinien być nasłoneczniany.
Serce
Popromienne uszkodzenie serca u chorych napromienianych z powodu raka płuca zdarza się bardzo rzadko. Może objawiać się gromadzeniem płynu wokół serca (w worku osierdziowym) nawet kilka miesięcy po leczeniu, co może utrudniać jego pracę, prowadzić do zaburzeń rytmu serca lub jego ukrwienia. Objawy te wymagają specjalistycznego leczenia. Jeśli czujesz jakiekolwiek niepokojące Cię objawy kardiologiczne, zgłoś to swojemu lekarzowi prowadzącemu.
Kości
Bardzo rzadko po roku lub później od momentu zakończenia leczenia w obszarze podania wysokich dawek radioterapii może dojść do powstania osteoporozy i złamań patologicznych (najczęściej kompresyjnych złamań trzonów kręgów). To jednak niezwykle incydentalna sytuacja.
Rdzeń kręgowy
Do uszkodzeń neurologicznych w wyniku napromieniania guzów płuca praktycznie nie dochodzi. Wyjątkowo rzadko u osób ze szczególną wrażliwością na napromienianie (cukrzyca, uszkodzenie naczyń i krążenia,
choroby genetyczne) może po podaniu nawet bezpiecznych dawek dojść po latach do niedokrwienia rdzenia po napromienianiu i wystąpienia porażeń. Warto jednak pamiętać, że to ryzyko występujące marginalnie.