Leczenie chirurgiczne cz.2
Przygotowanie do zabiegu chirurgicznego (ERAS)
Rekonwalescencja i dieta
Mimo, że organizm zasadniczo potrafi goić rany własnymi siłami, na zdolność tę mają wpływ warunki indywidualne. To, jak szybko i jak dobrze rana się goi, jest zależne od całościowego stanu fizycznego pacjenta oraz od przyczyn powstania rany i związanej z tym jej specyfiki.
Na tempo i jakość gojenia się rany wpływają różne czynniki natury ogólnej lub miejscowej, które mogą mieć znaczenie dla przebiegu gojenia. W zależności od tego, jakie leczenie zostanie zastosowane u pacjenta z rakiem płuca, chory lub jego bliscy powinni odpowiednio pielęgnować ranę po zabiegu lub po radioterapii. Zobacz, co rekomenduje w tym zakresie doświadczony specjalista.
„Jak dbać o ranę pooperacyjną?”
Zobacz film instruktażowy.
Więcej o opiece nad raną przeczytasz tu:
Ćwiczenia oddechowe
Już od pierwszego dnia po operacji zaleca się rehabilitację. Niezbędne jest codzienne, regularne wykonywanie ćwiczeń/gimnastyki oddechowej zarówno z pomocą rehabilitantów jak i samodzielnie według ich wskazówek. Wpływa to istotnie na proces rekonwalescencji, przyspiesza rozprężenie się płuca, a także zapobiega powikłaniom, np. zapaleniu płuc.
Najprostszym ćwiczeniem jest dmuchanie przez rurkę do butelki wypełnionej w 2/3 wodą. Ważna jest również toaleta drzewa oskrzelowego. Można to robić oklepując plecy.
2-3 parominutowe serie oklepywania pomagają w odrywaniu się wydzieliny od ścian oskrzeli;
w przerwach między oklepywaniem można odkrztusić wydzielinę.
Zobacz film instruktażowy.
Dieta po zabiegu operacyjnym
Dieta po przebytym zabiegu chirurgicznym powinna być przede wszystkim lekkostrawna. Jeżeli zostanie odpowiednio skomponowana, wspomaga proces rekonwalescencji i odzyskiwanie sił.
Ogólne zalecenia diety lekkostrawnej:
- najlepiej spożywać 5 posiłków dziennie w niewielkich porcjach zamiast 2-3 dużych porcji,
- zalecane jest gotowanie, gotowanie na parze i pieczenie w folii; nie jest wskazane spożywanie posiłków pieczonych tradycyjnie oraz smażonych,
- potrawy nie powinny być ani zbyt gorące, ani zbyt zimne,
- nie należy spożywać posiłków później niż 2 godziny przed snem,
- kasze należy gotować na sypko.
Produkty zalecane w diecie lekkostrawnej:
- jasne pieczywo, biszkopty, suchary
- kasza manna, ryż, makarony
- chude mięso: wołowe, cielęce, drobiowe
- chude ryby, np. dorsz, sandacz
- chude wędliny, np. szynka, polędwica
- masło, olej rzepakowy
- młode warzywa (poza kapustą i warzywami strączkowymi)
- obrane, dojrzałe owoce (bez pestek)
- miód
- przyprawy, tj.: koper, pietruszka, kminek, cynamon
Produkty niezalecane w diecie lekkostrawnej:
- ostre przyprawy
- grzyby
- marynaty
- warzywa strączkowe, kapusta
- pieczywo żytnie, na zakwasie
- produkty wędzone
- sery żółte, pleśniowe
- twarde margaryny, tłuszcze zwierzęce
- pasztety
- słodycze, zwłaszcza ciasta z kremem
- kawa, alkohol, napoje gazowane
W diecie pacjenta w czasie
rekonwalescencji powinny
znaleźć się produkty bogate
w cynk i witaminę C, gdyż
składniki te przyspieszają
gojenie się ran. W diecie
pacjenta po operacji powinno
znaleźć się także żelazo, aby
utrzymać odpowiedni poziom
hemoglobiny we krwi.
Skutki uboczne leczenia chirurgicznego
Leczenie operacyjne raka płuca (resekcja częściowa płuca – segmentu, płata, usunięcie całego płuca) może wywołać pewne skutki uboczne podczas samego zabiegu, jak i po wykonaniu zabiegu operacyjnego.
Podczas zabiegu może dojść do:
Uszkodzenia naczyń krwionośnych (krwotok), limfatycznych (chłonkotok), nerwów i/lub innych narządów klatki piersiowej (np. przełyku czy innej części płuca); ryzyko szczególnie podwyższone u pacjentów po już przebytych w tej lokalizacji zabiegach operacyjnych, z masywnymi zrostami, z toczącym się intensywnym stanem zapalnym czy po przebytej radioterapii i chemioterapii.
Utraty dużej ilości krwi w trakcie operacji; może być wymagana transfuzja krwi i/lub preparatów krwiopochodnych, co może się wiązać z wystąpieniem powikłań poprzetoczeniowych, a obecnie niezwykle rzadko może dojść do zakażenia, np. wirusem zapalenia wątroby czy HIV.
Przemijającego porażenia nerwów czy uszkodzenia skóry wynikających z wymuszonego ułożenia ciała w trakcie operacji.
Do możliwych powikłań pooperacyjnych zaliczamy:
Rozedmę podskórną (obrzęk i trzeszczenie skóry
spowodowane nagromadzeniem się powietrza w
tkance podskórnej twarzy, szyi, klatki piersiowej,
powłok jamy brzusznej) – zwykle mija samoistnie,
czasem wymaga wykonania dodatkowego drenażu
jamy opłucnowej.
Krwawienie pooperacyjne, które może
powodować konieczność przetoczenia krwi
i preparatów krwiopochodnych i/lub
przeprowadzenia ponownej operacji (ryzyko
podwyższone szczególnie po operacjach
wymagających przecięcia zrostów opłucnowo-
płucnych).
Przeciek powietrza, który może wymagać
przedłużonego drenażu jamy opłucnowej,
wprowadzenia dodatkowego drenu i/lub
przeprowadzenia ponownej operacji.
Porażenie przepony (uszkodzenie nerwu
przeponowego), co może powodować trudności
z oddychaniem.
Chrypkę spowodowaną niedowładem lub
porażeniem struny głosowej (uszkodzenie nerwu
krtaniowego wstecznego).
Zespół Hornera, tj. opadanie powieki, zwężenie
źrenicy, zapadanie gałki ocznej (może mijać
samoistnie).
Zaburzenia gojenia się rany – zakażenie rany,
rozejście się rany, powstawanie przetok (ryzyko
podwyższone np. u osób otyłych, z cukrzycą,
przewlekle leczonych sterydami).
Krwiaki okolicy rany.
Stany zapalne w jamie opłucnowej, śródpiersiu,
co może prowadzić do zaburzenia gojenia się
kikuta oskrzela, a w następstwie do przetoki
oskrzelowej i ropniaka opłucnej.
Zator powietrzny (kiedy powietrze dostaje się do
naczyń krwionośnych), co może prowadzić do
zaburzenia krążenia krwi i wymagać leczenia na
Oddziale Intensywnej Terapii.
Chłonkotok (w wyniku uszkodzenia naczyń
limfatycznych) powodujący zwiększony drenaż
opłucnowy i wymagający przedłużenia czasu
drenażu, diety ścisłej oraz żywienia pozajelitowego
(dożylnego) – leczenie może trwać od kilkunastu
dni do kilku tygodniu, sporadycznie konieczna jest
ponowna operacja.
Zniekształcenie klatki piersiowej w przypadku
rozległych operacji wymagających wycięcia żeber
oraz pozostałych elementów ściany klatki
piersiowej.
Leczenie chirurgiczne niekiedy powoduje uczucie wyczerpania. Dlatego po pobycie w szpitalu należy nie przemęczać się i dużo odpoczywać. Można wykonywać też łagodne ćwiczenia fizyczne, na przykład chodzić na krótkie spacery.